Bert Hellinger is de ‘founding farther’ van de opstellingen. Hij heeft de moed getoond om continu te blijven kijken naar de manier van uitvoeren van familieopstellingen. Is de methode die er nu is dienend aan mij, de cliënt en het grotere veld?

• Bert Hellinger zijn eerste manier van opstellen had nog veel verbinding met een dogmatische manier van kijken vanuit zijn verleden als priester in de kerk. De opsteller was aan het stuur en de mensen werden door hem geleid. Dit betekent concreet dat de mensen in het veld gezet worden door ze bij de schouders te nemen en ze helende zinnen uit te laten spreken.
  Bert heeft een fantastische manier om naar zichzelf te kijken. En zelf heb ik dit met hem in Duitsland mogen ervaren. Sommige Nederlandse opstellers volgen deze manier nog na. Bert zelf heeft gebroken met de duitse psychoanalytische manier van opstellen. In zijn beleving wordt er soms door de opsteller op de ‘plek van God’ gestaan.

Bert merkte dat hij met deze manier van opstellen heel hard aan het werk was. Een client had een vraag, en vanuit zijn kennis en kunde haalde Bert de elementen erbij die volgens hem met de vraag resoneerde. Vervolgens koos Bert representanten en hij vroeg dan de cliënt de representanten dus bij de schouders te pakken en neer te zetten in de ruimte wat voor hem/haar klopte. Bert was continu aan het checken of de opstelling wel deed wat hij ervan verwachtte. Aan het einde herstelde hij de orde van het familiesysteem en liet soms de representanten staan in de volgorde zoals het zou moeten. Cliënten waren tevreden, en Bert was na elke workshop uitgeput.
Bert werd ziek, en een van de oorzaken zag hij in het feit dat hij te hard werkte! Ook merkte hij dat de invloed van zijn eigen kerkverleden nog verbonden was met opstellen. Hij werd gelukkig weer beter, en vond zichzelf opnieuw uit.

• Bert ging experimenteren met een nieuwe manier van opstellen. Bert zat zelf nog wel op de opsteller stoel, maar ging samen met de cliënt de opstelling vormgeven. Hij koos soms zelf representanten als hij vond vanuit zijn ‘niet-weten’ dat er iets verborgen werd wat getoond diende te worden, en vaak liet hij de cliënt representanten uitzoeken. Vaak liet hij nu ook de representanten zelf een plek in het veld zoeken. Hij was minder hard aan het werk, maar werd toch weer ziek, en besloot dat hij nog veel te hard aan het werk was.

Bert vond zichzelf en het opstellen opnieuw uit in zijn 90tiger jaren. Ik was bij Bert in Duitsland in 2016 en toen ging hij meer uit van grotere zaken dan individuele opstellen. Hij benoemde een case en vroeg dan in de zaal wie hiermee resoneerde. Er gingen meerdere handen de lucht in, en dan koos hij een of meerdere representanten samen met zijn vrouw Sophie om de opstelling mee te doen. Hij was meer met het veld, dan met de client bezig. Ik heb het geluk gehad daar als representant van een bijzonder thema met Bert en Sophie op het podium te staan. Als client was je dus ook representant. Je werd in dienst genomen door het grotere veld.
Ondertussen heb ik van Hylke Bonnema jaren les gekregen in opstellingen, cursussen voor de Academie voor Opstellingen mogen geven als leraar, mee-assisteren in workshops, en Bert Hellinger zelf op zijn nieuwste manier van opstellingen aan het werk gezien in zijn laatste jaren van werk in België.

• Bert deed de laatste tijd, helaas is hij gestopt met werken, vooral eenvoudige stille opstellingen die diep verbonden waren met het familiesysteem. Jij en je moeder, jij en je vader, jij en je organisatie. En misschien 1 a 2 extra representanten om het pad hiertussen aan te geven. In Bert zijn laatste manier van opstellen is er eigenlijk geen opsteller met cliënt, maar een veld-begeleider (Bert) en veld-opener (client). Samen wordt je in dienst genomen door het groetere veld. Als de cliënt zichzelf opent voor wat er echt is, dan volgt het lichaam, de spirit, de emotie en het mentale wat zich aandient. De intentie is de essentie. Het pad naar de moeder, het pad naar de vader, het pad naar jouw werk, het pad naar jouw bedoeling. Ook in België heb ik het geluk gehad bij Bert op het podium te hebben gestaan. Ik vroeg hem naar mijn verbinding met een webshop-bedrijf wat ik toentertijd samen met 2 bekenden runden. En inderdaad werden ikzelf en de organisatie als eerste opgesteld, en in de lijn daartussen opende het veld zich. Ik ervaarde daarin dat de nieuwe opsteller zichzelf openstelt voor wat zich aandient en meeneemt uit zijn of haar eigen veld wie die is.

Als opsteller dien je dus vooral aan je persoonlijke ontwikkeling te werken. Alles wat resoneert met je eigen pijn wordt meegenomen het veld in. Hoe stuurser je wordt, hoe meer het dan over jou gaat, in plaats van over de client. Natuurlijk mag je jezelf helemaal meenemen, en van daaruit kun je ook veel voelen, zien en ervaren. Afstemming met de client en bewustwording van wat je voelt en delen hiervan is essentieel. Hoe kun je een verborgen verhaal van de client laten ervaren, als het veld jouw verborgen verhaal naar boven haalt?

• Hylke Bonnema is ondertussen in mijn beleving ‘de nieuwe Bert’, en heeft de stille opstellingen vervolmaakt. In zijn meest extreme vorm van opstellingen, de cirkel van de waarheid, is er eigenlijk geen opsteller meer. Iedereen staat in een cirkel. De cliënt gaat midden in de cirkel staan met de intentie van de vraag die deze heeft. Vervolgens kiest de cliënt zelf uit de mensen in de cirkel de representanten voor haar/zijn vraag, en besluit of de vraag gedeeld wordt, de representanten te horen krijgen wie ze representeren, of dat ze uitgaat van het alwetende veld, en de mensen zelf op hun gevoel een plek laat innemen.

Deze laatste manier van opstellen van Hylke vergt dat representanten goed naar hun gevoel kunnen luisteren en abstractie en volledig niet-weten toe laten. Ook vraagt het van iedereen een diep vertrouwen in het veld, en acceptatie dat er rationeel geen kennis wordt gedeeld. Het fysieke lichaam, spirit, emotionele lichaam en mentale lichaam van de cliënt wordt aangeraakt, en deze ervaart van alles op basis waarvan deze wellicht een inzicht krijgt. Voor sommige mensen is deze manier van opstellen te abstract.

Ikzelf gebruik een mengeling van de laatste manieren van opstellen van Bert Hellinger, en van Hylke Bonnema. Ik heb bijvoorbeeld al heel vaak iemand als representant van een vader of moeder gehad die zelf in precies zo’n zelfde situatie zat als de cliënt, of precies zo redeneerde als de moeder van de cliënt, of mijn eigen moeder. de opstelling is dan inzichtgevend, en soms zelfs helend voor alle mensen in de opstelling inclusief mijzelf.

Dit vergt van mijn vrouw en mijzelf diepe zelfkennis hoe wij zelf zijn om dit te kunnen begeleiden. Wij hebben dan ook allebei, voordat we opstellingen gingen aanbieden, een diep persoonlijk traject doorgemaakt om onze eigen verborgen dynamieken te herkennen in opstellingen. Dit maakt dat we zo ver als mogelijk is, waardevrij en vanuit het niet-weten het veld kunnen ervaren binnen de opstellingsceremonie, en de cliënt en/of representanten gezamenlijk inzichten kunnen laten ervaren.